Κάνοντας το ντεμπούτο του στο DOC NYC πριν από την τελική κυκλοφορία του PBS «American Masters», το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί τη βιογραφία, το έργο και την επιρροή του θρύλου των underground κόμικς.
Στο νέο ντοκιμαντέρ των Molly Bernstein και Philip Dolin Art Spiegelman: Disaster Is My Muse, ο Robert Crumb είναι ο άνθρωπος που ήρθε για δείπνο.
Σε μία από τις κεντρικές σκηνές της ταινίας, ο Κραμπ και η αείμνηστη σύζυγός του Αλίν Κομίνσκι-Κραμπ ενώνονται με τους παλιούς φίλους του Αρτ Σπίγκελμαν και τη σύζυγό του Φρανσουάζ Μουλί για να σπάσουν ψωμί και να συζητήσουν τις αντίστοιχες συνδέσεις τους ως τιτάνες του underground κωμικού κινήματος των δεκαετιών του '70 και του '80. Για τους σκοπούς αυτής της σκηνής, ο Crumb είναι απλώς ένας φιλικός και στοχαστικός γέρος, ένας κανονικός άνθρωπος που έχει ένα κανονικό δείπνο με τους κανονικούς, αν και πολιτιστικά σημαντικούς, φίλους του.
Η ευκολία του Κραμπ σε αυτή τη σκηνή είναι αφοπλιστική γιατί ενώ εδώ είναι απλώς ένας ομότιμος και συνάδελφος, είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό σε ένα ευρύτερο κινηματογραφικό πλαίσιο. Το Crumb του Terry Zwigoff ρίχνει μια απίστευτα μεγάλη σκιά πάνω από οποιαδήποτε ταινία μη μυθοπλασίας για καλλιτέχνες, κωμικούς ή άλλους, αλλά πραγματικά πάνω από οποιοδήποτε βιογραφικό ντοκιμαντέρ οποιουδήποτε είδους. Αλλά ενώ αυτή η ταινία ήταν μια απολαυστικά περίεργη συνέργεια σκηνοθέτη και θέματος, στο Disaster Is My Muse, ο Robert Crumb είναι απλά φιλικά βαρετός - κάτι που αποδεικνύεται κατάλληλο.
Κάνοντας πρεμιέρα στο DOC NYC πριν από την ενδεχόμενη έναρξη του PBS υπό τη σημαία του American Masters, το Art Spiegelman: Disaster Is My Muse είναι πολύ συχνά ένα φιλικά βαρετό, ή τουλάχιστον στεγνό, ντοκιμαντέρ. Είναι το πορτρέτο ενός ανθρώπου του οποίου το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό επίτευγμα (Maus) ήταν ένα αυτοβιογραφικό graphic novel, ο οποίος πέρασε δεκαετίες βυθισμένος στην παραγωγή αυτού του επιτεύγματος και στη συνέχεια το συζήτησε στα μέσα ενημέρωσης, ο οποίος συνέχισε το επίτευγμα με ένα άλλο βιβλίο που το εξηγεί (MetaMaus) και ο οποίος, λόγω ατυχών πραγματικών συνθηκών, έπρεπε να συνεχίσει να συζητά το επίτευγμα, επειδή συνεχίζει να γίνεται όλο και πιο σχετικό.
Με άλλα λόγια, ο Art Spiegelman είναι μια αξιόλογη καλλιτεχνική φιγούρα, για πράγματα που σχετίζονται με το Maus και πολλά άλλα. Αλλά είναι επίσης μια φιγούρα που έχει περάσει δεκαετίες μιλώντας για τον εαυτό του και για τον Maus και μεταφέρει αυτή την εντύπωση στην κάμερα εδώ. Δεν είναι ποτέ εχθρικός - είναι ένα ντοκιμαντέρ που γιορτάζει τη ζωή του, άλλωστε, κανείς δεν τον αναγκάζει να το κάνει - και αν δεν ξέρετε τίποτα για τον Art Spiegelman, αξίζει να τον μάθετε. Ωστόσο, αυτός είναι ένας άνθρωπος που έχει μιλήσει για το γιατί επέλεξε να απεικονίσει τους Εβραίους ως ποντίκια σε ένα κόμικ για το Ολοκαύτωμα από τα τέλη της δεκαετίας του '70 και δεν έχει το είδος της προσωπικότητας που του επιτρέπει να προσποιείται ότι δεν έχει.
Το επίκεντρο του Disaster Is My Muse είναι, κατάλληλα, ο ρόλος που έχει διαδραματίσει η τραγωδία στην τροφοδότηση της δημιουργικής διαδικασίας του Spiegelman. Οι γονείς του ήταν επιζώντες του Ολοκαυτώματος και ο μικρότερος αδελφός του πέθανε στην Ευρώπη πριν γεννηθεί. Η μητέρα του αυτοκτόνησε όταν ήταν στο κολέγιο. Εκτός από δύο τόμους και το συνοδευτικό βιβλίο για το Maus, έγραψε το In the Shadow of No Towers, για τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Δεν είναι ένας μελαγχολικός άνθρωπος, κάτι που θα πρέπει ήδη να είναι σαφές σε όποιον γνωρίζει ότι εμπνεύστηκε από το περιοδικό Mad και ότι μια άλλη από τις βασικές συνδημιουργίες του ήταν, από όλα τα πράγματα, το Garbage Pail Kids.
Η δημιουργία του τελευταίου δεν εμφανίζεται εκτενώς στο Disaster Is My Muse, αν και αναγνωρίζεται παρεμπιπτόντως, και δεν είναι όπως πρέπει να είναι. Αλλά όσο σημαντικό είναι για τον Spiegelman να μιλήσει για τη σχέση του με τους γονείς του και τη διαδικασία του στο Maus, το ντοκιμαντέρ είναι καλύτερο όταν δίνει την εντύπωση ότι ασχολείται με θέματα που είναι είτε λιγότερο σάπια είτε λιγότερο συναισθηματικά φορτισμένα στην επανάληψή τους.
Αυτός και ο Mouly συζητούν υπέροχα τη σχέση τους και τις διαφορετικές εκδοτικές προσπάθειες στις οποίες έχουν συνεργαστεί, από ανεξάρτητα κόμικς μέχρι τη δουλειά τους μέσω του The New Yorker. Η εισαγωγή της κόρης Nadja, η οποία βοήθησε στην έμπνευση του βιβλίου του 9/11, βοηθά να ωθήσει τις ιστορίες του Spiegelman σε ένα πιο φρέσκο πλαίσιο.
Είναι δύσκολο για οτιδήποτε λέγεται για το Maus να ακούγεται νέο. Η λογοτεχνική μελετήτρια Hillary Chute δίνει εξαιρετικές αναλύσεις πάνελ προς πάνελ αρκετών βασικών στιγμών από το έργο, αλλά όταν λέει ότι οι συνεισφορές της στο MetaMaus ήρθαν ως μέρος δύο ετών συνεντεύξεων με τον Spiegelman, είναι ένας άλλος τρόπος να πούμε: «Δεν παίρνετε τίποτα που προηγουμένως δεν αποκαλύφθηκε από μένα». Είναι όλα ενδιαφέροντα και όλα λίγο ασβεστοποιημένα.
Ακόμα και όταν η συζήτηση μεταφέρεται στην «τρέχουσα» στιγμή, το Disaster Is My Muse μοιάζει λίγο εκτός βήματος. Η εκλογή του Donald Trump και η πρώτη προεδρική διοίκηση ανάγκασαν τον Spiegelman να συνεχίσει να μιλάει για το Maus στο πλαίσιο του αντιφασισμού και οι δεξιές πιέσεις για την απαγόρευση ορισμένων βιβλίων στις αρχές της δεκαετίας του '20 τον επανέφεραν στο προσκήνιο ως σταυροφόρο κατά της λογοκρισίας. Έτσι, θεωρητικά, ο Spiegelman και ο Maus και αυτά τα θέματα είναι ακόμη πιο σημαντικά σήμερα, αλλά όλες οι συνεντεύξεις φαίνεται να έχουν διεξαχθεί πριν από ένα ή δύο χρόνια. Καταλαβαίνω ότι οι σκηνοθέτες δεν μπορούν να κρατήσουν το έργο τους μέχρι το θέμα να σταματήσει να είναι σχετικό για νέους λόγους, αλλά υπάρχει ένας κύκλος ειδήσεων και αυτή η ταινία υστερεί πίσω του.
Μπορείτε να εντοπίσετε την εικονική χρονική σήμανση στο ντοκιμαντέρ από την παρουσία της Aline Kominsky-Crumb, η οποία πέθανε το 2022. Περισσότερο από αυτό, μπορείτε να το σταχυολογήσετε από την παρουσία του Neil Gaiman ως μία από τις χαρακτηριστικές ομιλούσες κεφαλές του. Έχοντας τον Gaiman να εξετάσει πάνελ από την αρχική ενσάρκωση του Maus ως τρισέλιδη ταινία σε ένα περιοδικό που ονομάζεται Funny Aminals [sic] πρέπει να φαινόταν σαν μια μεγάλη «απόκτηση» εκείνη την εποχή, αλλά με τον συγγραφέα να βρίσκεται επί του παρόντος μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας μετά από κατηγορίες για σεξουαλική επίθεση, είναι μια περιττή απόσπαση της προσοχής.
Με συνομηλίκους όπως ο Κραμπ, ο Μπιλ Γκρίφιθ, ο κριτικός κινηματογράφου Τζ. Χόμπερμαν και άλλοι, το Disaster Is My Muse δεν στερείται λιγότερο αποσπασματικών ανθρώπων ικανών να σπάσουν τη σημασία του Spiegelman και την επιρροή του στη νομιμοποίηση του επιλεγμένου μέσου του. Ένα μοντάζ κλεισίματος των σημερινών κόμικς/graphic novelists που υπογράφουν βιβλία για τον Spiegelman μοιάζει σαν να ήταν κάτι πιο σημαντικό και πιο άμεσο.
Το ντοκιμαντέρ είναι γενικά συναρπαστικό και το να βάλεις τον Spiegelman στο προσκήνιο θα αξίζει πάντα τον κόπο. Αλλά το Disaster Is My Muse βρίσκεται στη σκιά του Crumb, στη σκιά του Maus και λίγο πίσω από την εποχή, με διάφορους απογοητευτικούς τρόπους.
Full credits
Venue: DOC NYC (Metropolis Competition)
Production Companies: Particle, Pollyanna, American Masters/PBS, Foothill Productions, Jewish Story Partners
Directors: Molly Bernstein, Philip Dolin
Executive Producers: Michael Kantor, Lauren Lexton
Producers: Alicia Sams, Sam Jinishian
Cinematographers: Nausheen Dadabhoy, Roger Grange, Philip Dolin
Editor: Molly Bernstein
1 hour 40 minutes
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου