Σελίδες

20 Νοεμβρίου 2024

Κριτική για το «Night Is Not Eternal»: Το ντοκιμαντέρ HBO του Nanfu Wang είναι μια αιχμηρή, επίκαιρη εξέταση του αγώνα κατά του φασισμού

Η τελευταία ταινία της σκηνοθέτιδας «Hooligan Sparrow» και «One Child Nation» εξερευνά τη φιλία της με την Κουβανή ακτιβίστρια Rosa Maria Payá για να κατανοήσει καλύτερα τη διαφωνία κατά της αυταρχικής διακυβέρνησης.

Καθώς η εκλογική φρενίτιδα καταλαγιάζει, το Night Is Not Eternal αποκτά απήχηση.

Το τελευταίο ντοκιμαντέρ του Nanfu Wang ασχολείται με θέματα αυταρχικής διακυβέρνησης και φασισμού, εξετάζοντας πώς και οι δύο εδραιώνονται μέσα σε ένα έθνος - πιθανό να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους Αμερικανούς που επεξεργάζονται δυσάρεστες πτυχές της πολιτικής τους πραγματικότητας. Η Wang σκηνοθετεί ένα είδος συγκριτικής ανάλυσης της Κίνας, του έθνους καταγωγής της. τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου είναι τώρα αγκυροβολημένη· και την Κούβα, την οποία η φίλη της και ακτιβίστρια υπέρ της δημοκρατίας Rosa Maria Payá αποκαλεί σπίτι της, για να επιβεβαιώσει την ιδέα ότι η λαϊκή εξουσία είναι το κλειδί για την οικοδόμηση μιας απελευθερωτικής συνείδησης και το μόνο μέσο αντίστασης στην παγιωμένη κυριαρχία.


Το Night Is Not Eternal, το οποίο κάνει πρεμιέρα στις 19 Νοεμβρίου στο HBO, ξεκινά με μια ερώτηση που πλαισιώνει ένα διπλό πορτρέτο του Wang και του Payá. Στο voiceover, η Wang θυμάται τη δυσκολία των γυρισμάτων του πρώτου της έργου, Hooligan Sparrow, και πώς την ώθησε να σκεφτεί πώς οι άνθρωποι που ζουν υπό αυταρχικά καθεστώτα θα μπορούσαν να αγωνιστούν για αλλαγή. Σε ένα φεστιβάλ κινηματογράφου, συναντά τον Payá, ο οποίος της λέει ότι η ταινία της θύμισε την Κούβα. Μια φιλία γεννιέται καθώς οι δύο γυναίκες μοιράζονται ιστορίες από τις αντίστοιχες εμπειρίες τους. Το πρώτο μέρος της νέας ταινίας του Wang αντικατοπτρίζει την οικειότητα που εκτίθεται στην Απολλωνία, την Απολλωνία, το θεωρούμενο πορτρέτο ενός καλλιτέχνη της Lea Glob. Κατά τη διαδικασία τεκμηρίωσης της Payá, η Wang, όπως και η Glob, γίνεται επίσης θέμα της δικής της ταινίας.


Ο Wang χρησιμοποιεί αρχειακό υλικό για να δημιουργήσει ένα βιογραφικό πορτρέτο του Payá. Η ακτιβίστρια είναι κόρη του Oswaldo Payá, ο οποίος ίδρυσε ένα κίνημα υπέρ της δημοκρατίας στην Κούβα για να αντιταχθεί στη μονοκομματική εξουσία. Σε βίντεο που τράβηξε ο Wang, μια νεότερη Payá μιλά για την κληρονομιά του πατέρα της (παλαιότερα πλάνα μας δίνουν μια γεύση από την προσωπικότητά του) και την εκστρατεία παρενόχλησης της κουβανικής κυβέρνησης εναντίον του. Η Wang περιστασιακά παρεμβαίνει στα δικά της σχόλια κατά τη διάρκεια αυτής της ενότητας, προσθέτοντας πληροφορίες σχετικά με τη σύντομη εξορία του νεότερου Payá από το νησί.


Η αφήγηση του Night Is Not Eternal ξεκινά σοβαρά γύρω στο 2017, όταν μια δράση διαμαρτυρίας αναγκάζει τον Payá να επιστρέψει στην Αβάνα από το Μαϊάμι. Η Γουάνγκ παραιτείται από τη θέση της ως αφηγήτρια και υποχωρεί στο παρασκήνιο, παρατηρώντας ήσυχα την Παγιά και τους φίλους της. Όταν η σκηνοθέτις επιστρέφει, χρησιμοποιεί την αφήγηση για να υπογραμμίσει τις συνδέσεις μεταξύ της ίδιας και του Payá, μεταξύ της Κούβας και της Κίνας. Και οι δύο γυναίκες αγωνίζονται να κυκλοφορούν ελεύθερα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των χωρών καταγωγής τους και πρέπει να αντιμετωπίσουν την πρόκληση να επισημανθούν ως αντιφρονούσες. Υπάρχει πολύς θαυμασμός από την πλευρά της Wang, ειδικά, καθώς παρακολουθεί τη φίλη της να αγωνίζεται για την απελευθέρωση φυλακισμένων συντρόφων, να εγκαταλείπει την επιτήρηση της κρατικής αστυνομίας και να παίρνει δύσκολες αποφάσεις σχετικά με τον κίνδυνο και την ασφάλεια.


Ο Wang είναι ένας αποτελεσματικός αφηγητής και το Night Is Not Eternal προχωρά στην εισαγωγή του Payà, μιας ιστορίας της Κούβας και των πρώιμων συγκρίσεων με την Κίνα με ευκολία. Το αρχειακό υλικό βοηθά τον σκηνοθέτη να εξερευνήσει την ιστορία της κουβανικής αντίστασης, τον ανταγωνισμό της με το αμερικανικό αυτοκρατορικό σχέδιο και την εξελισσόμενη φήμη του Φιντέλ Κάστρο. Η απόσταση της Wang από το θέμα την καθιστά μια συναρπαστική συνομιλήτρια, μια συνομιλήτρια που παλεύει με τον μύθο της Κούβας και την πραγματικότητά της. Φυσικά, υπάρχουν στιγμές, ειδικά όταν πρόκειται για την κατανόηση του σύγχρονου πολιτικού τοπίου της Κούβας και της θέσης του Payà μέσα σε αυτό, που εμπνέουν κάποια ερωτήματα και θα είχαν επωφεληθεί από πρόσθετο πλαίσιο. Ωστόσο, καθ' όλη τη διάρκεια του Night Is Not Eternal, ο Wang διαμορφώνει έναν επείγοντα και απαραίτητο τύπο κριτικής σκέψης. Οι ερωτήσεις της γίνονται ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία αυτού του έργου, το οποίο παίρνει μια εκπληκτική στροφή.


Μετά την οικοδόμηση μιας στενής φιλίας που ενισχύεται από ένα κοινό πολιτικό όραμα, η Wang απογοητεύεται από τον Payà κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ το 2016. Ενώ βλέπει τηλεόραση μια μέρα, η Γουάνγκ βλέπει τη φίλη της να κάθεται με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ήταν μια στρατηγική κίνηση ή μια σιωπηρή έγκριση;


Η διερεύνηση αυτού του ερωτήματος οδηγεί τον Γουάνγκ σε ένα ακανθώδες διανοητικό και συναισθηματικό μονοπάτι. Αντιμετωπίζει την πραγματικότητα ότι ορισμένοι μετανάστες από αυταρχικές χώρες εγκαθίστανται στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη συνέχεια υποστηρίζουν μια φιγούρα όπως ο Τραμπ. Η Wang παλεύει με τις διαφορές μεταξύ της ίδιας και του Payà, ο οποίος αρχίζει να παρακολουθεί εκδηλώσεις σαν ένα γκαλά για τα θύματα του κομμουνισμού και αρχίζει να αναφέρεται στην ιδεολογία ως ένα μεγάλο κακό που πρέπει να εξαλειφθεί. Μέσα από συγκρουσιακές συζητήσεις με τη φίλη της, η Γουάνγκ προσπαθεί να καταλάβει αυτή την πλευρά της Παγιά. Οι απαντήσεις περιπλέκουν αυτό το διπλό πορτρέτο και οι πολιτικές επιλογές της Payà αναγκάζουν την Wang να ξεκαθαρίσει τις δικές της.


Σε μια ιδιαίτερα διδακτική στιγμή, ο Wang διατυπώνει τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων οικονομικών δομών και του αυταρχισμού. Ο κομμουνισμός, υποστηρίζει, δεν υποθάλπει την παγιωμένη κυριαρχία περισσότερο από ό,τι ο καπιταλισμός και είναι επικίνδυνο να σκεφτόμαστε τη σχέση μεταξύ των δύο ως αιτιώδη. «Πίστευα ότι οι Αμερικανοί έμαθαν από τον Κόκκινο Τρόμο ότι οι πολιτικοί σπέρνουν τον φόβο του κομμουνισμού, ώστε να μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτόν τον φόβο», λέει ο Wang σε ένα σημείο. «Σαφώς, δεν ήταν έτσι». Το σχόλιο του Wang μου θύμισε ένα πρόσφατο σχόλιο που έκανε ο Denzel Washington, πρωταγωνιστής στο Gladiator II του Ridley Scott. Όταν ρωτήθηκε για τις σκέψεις του σχετικά με τις εκλογές, ο Ουάσινγκτον εξέφρασε την απογοήτευσή του για το σημερινό τοπίο και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι «χειραγωγούνται και από τις δύο πλευρές».


Οι Ηνωμένες Πολιτείες, με τις αυξανόμενες απειλές του φασισμού, γίνονται η αρένα στην οποία ο Wang και ο Payá αποσαφηνίζουν τις πολιτικές τους αποστολές. Η στάση τους για την κατεύθυνση της χώρας δημιουργεί επίσης τριβές στη φιλία τους, ένα οδυνηρό συναισθηματικό νήμα που ο σκηνοθέτης προσεγγίζει με αξιοθαύμαστη λεπτότητα. Οι συνεντεύξεις μεταξύ των δύο στο δεύτερο μισό της ταινίας είναι τεταμένες και ενημερωτικές, με την Wang να κλίνει στην πρόκληση να αντικρούσει τις απόψεις της φίλης της.


Παρά τις οδυνηρές στροφές που παίρνει, το έργο του σκηνοθέτη είναι τελικά ελπιδοφόρο, όπως επιβεβαιώνεται από μεταγενέστερα πλάνα πρόσφατων διαδηλώσεων στην Κίνα και την Κούβα. Το Night Is Not Eternal μαρτυρεί τη βούληση του λαού και χρησιμεύει ως υπενθύμιση ότι οι κυβερνήσεις εργάζονται για τους ανθρώπους - όχι το αντίστροφο.


Full credits

Distributor: Max

Production companies: HBO Documentary Films, Little Horse Crossing the River

Director: Nanfu Wang

Producers: Lori Cheatle, Nanfu Wang

Executive producers: Nancy Abraham, Lisa Heller, Julie Parker Benello, Ken Pelletier, Sara Rodriguez

Director of photography: Javier Labrador Deulofeu

Editor: Michael Shade

Composers: Chad Cannon, San Miguel Perez

1 hour 32 minutes

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου