Κάστρο Τορώνης ή Κάστρο Ληκύθου

Ερείπια μεσαιωνικής οχύρωσης στο ακρωτήριο Λήκυθος, στο νότιο άκρο της παραλίας της Τορώνης στη Χαλκιδική.

Ιστορία

Στη χερσόνησο ανασκάφηκαν ίχνη κατοίκησης από την πρώιμη εποχή του Xαλκού (3η χιλιετία π.X.) και λείψανα σπιτιών της πρώιμης εποχής του Σιδήρου (11ος - 8ος αι. π.X.). Κατά την αρχαιότητα εκεί βρισκόταν η μια από τις δυο ακροπόλεις της Tορώνης με ισχυρό τείχος. Ο Θουκυδίδης αναφέρει λεπτομέρειες για την οχύρωση των Σπαρτιατών στη Λήκυθο και αναφέρει ότι εκεί υπήρχε ναός της Aθηνάς.

Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε από τους Χαλκιδείς τον 8ο π.Χ. αιώνα και εξελίχθηκε σε μια από τις πιο σημαντικές αρχαιοελληνικές πόλεις της Βορείου Ελλάδος και μήλον της έριδος μεταξύ Λακεδαιμονίων και Αθηναίων.

Αργότερα, σε όλη τη Βυζαντινή περίοδο υπήρχε στη χερσόνησο ισχυρό κάστρο με πολυγωνική κάτοψη χτισμένο ως επί το πλείστον με υλικό από την αρχαία ακρόπολη. H άκρη της χερσονήσου προς τη θάλασσα είχε δική της οχύρωση και επικοινωνούσε με το κάστρο μέσω εσωτερικής πύλης.

Έξω από τη χερσόνησο είχε αναπτυχθεί και οικισμός.

Ο οικισμός και το κάστρο καταστράφηκαν κάποια στιγμή τον 15ο ή 16ο αιώνα. Η περιοχή πρέπει να υπέφερε πολύ από τις επιθέσεις των πειρατών και να βρισκόταν σε παρακμή από πολύ πιο πριν, ενώ τον 14ο αιώνα ανήκε στο Άγιο Όρος.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Διατηρούνται μεγάλα τμήματα της οχύρωσης, και τα ερείπια ναού, στο υπόγειο του οποίου υπήρχε δίδυμη δεξαμενή. Σωζόταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα οπότε το τουρκικό κράτος επέτρεψε σε έναν Ιταλό εργολάβο να χρησιμοποιήσει τα οικοδομικά υλικά της οχύρωσης για να στρωθούν με καλντερίμι οι δρόμοι της Θεσσαλονίκης και της Κωνσταντινούπολης (!).

Πηγές

• Bίντεο του χρήστη Sakis Thirthy Το βυζαντινο καστρο της Τορωνης