Μεταβυζαντινή πυργοκατοικία στη βόρεια έξοδο της Νέας Τρίγλιας Χαλκιδικής.

Μεταβυζαντινή πυργοκατοικία στη βόρεια έξοδο της Νέας Τρίγλιας Χαλκιδικής.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Όπως είναι φανερό από παλιότερες φωτογραφίες, ο πύργος δεν ήταν μεμονωμένος. Κατελάμβανε την νοτιοδυτική γωνία του περιβόλου ενός μεγάλου οικοδομικού συγκροτήματος.

Το συγκρότημα ήταν στην κορυφή υψώματος που τότε είχε πολύ καλή θέα στον κάμπο της περιοχής και σε μεγάλο τμήμα της νοτιοδυτικής ακτής της Χαλκιδικής. Επί Τουρκοκρατίας η τοποθεσία/οικισμός όπου βρισκόταν ο πύργος λεγόταν Σουφλάρ.

Το Όνομα του Κάστρου

Η τρέχουσα ονομασία -«πύργος Μετοχίου»- προέρχεται από το κτίριο που είναι δίπλα στον πύργο και το οποίο ονομάζεται «Μετόχι» επειδή υπήρξε ιδιοκτησία της Μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους. Ο πύργος όμως είναι πολύ παλιότερος από το «Μετόχι».

Ιστορία

Ο χρόνος κατασκευής του πύργου (και του συγκροτήματος) δεν είναι γνωστός. Λαμβάνοντας υπόψη την τεχνολογία κατασκευής και την ομοιότητα με τον πύργο στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης, υποθέτουμε ότι κτίστηκε περί τον 16ο αιώνα (ίσως λίγο πριν ή λίγο μετά) και ότι ήταν η έδρα του τσιφλικιού κάποιου Οθωμανού γαιοκτήμονα. Δηλαδή παρά την ονομασία του, ο πύργος δεν ήταν ένας από τους πολλούς μετοχικούς μοναστηριακούς πύργους της Χαλκιδικής.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Τούρκος μπέης του Σουφλάρ πούλησε το τσιφλίκι μαζί με τον πύργο στον Σαούλ Μοδιάνο ο οποίος το 1907 το πούλησε στη Μονή Βατοπεδίου (κατόπιν ενεργειών του Έλληνα προξένου στη Θεσσαλονίκη Κορομηλά). Το 1909 η Μονή έχτισε το κτίριο που ονομάστηκε Μετόχι κολλητά με τον πύργο. Ο πύργος δεν γκρεμίστηκε προφανώς επειδή ήταν ακόμα κατάλληλος για χρήση.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το ύψος του πύργου φτάνει τα 5 μέτρα περίπου ενώ οι αρχικές διαστάσεις της βάσης του ήταν 5.1✖6.7 μέτρα. Ο νότιος τοίχος του είναι προέκταση του τοίχου του περιβόλου, αν και δεν αποκλείεται αυτή η διαμόρφωση να έγινε κατά τις εργασίες κατασκευής του Μετοχίου.

Τόσο ο πύργος όσο και το Μετόχι είναι σήμερα παραμελημένα και υπό κατάρρευση. Μια φωτογραφία που ανέβηκε στο Panoramio το 2008 (μπορεί να είναι αρκετά παλιότερη) δείχνει τα δύο κτίρια σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Από τότε, η στέγη του πύργου και μέρος του νότιου και του ανατολικού τοίχου έχουν καταρρεύσει. Τη μεγάλη ζημιά φαίνεται να την κάνει μια συκιά στο εσωτερικό του πύργου, ενδεικτικό της πλήρους αδιαφορίας για τη συντήρησή του.

Πηγές

• Παρουσίαση της φιλολόγου κ. κ. Δέσποινας Παρασκευά–Κράνη στην ιστοσελίδα opa-neapropontida.blogspot.gr
• P. Bellier, R.-C. Bondoux, J.-Cl. Cheynet, B. Geyer, J.-P. Grélois, V. Kravari, Paysages de Macédoine, leurs caractères, leur évolution à travers les documents et les récits des voyageurs, présentés par Jacques Lefort (Travaux et Mémoires, Monographies 3), Paris, 1986, 311 p.