Οχύρωση Μαρώνειας

Υπολείμματα Βυζαντινής-Ρωμαϊκής οχύρωσης στο λιμάνι της Μαρώνειας, τον Άγιο Χαράλαμπο, στο νομό Ροδόπης, στη Θράκη.

Ιστορία

Η Μαρώνεια ήταν σημαντική πόλη από την αρχαιότητα. Την εποχή του Ομήρου ήταν η πατρίδα του Μάρωνα, ιερέα του Απόλλωνα, ο οποίος θεωρείται ο ιδρυτής της πόλης.
Πέρα από αυτή τη μυθολογική εκδοχή, πιστεύεται ότι ιδρύθηκε από Χίους αποικιστές τον 7ο αιώνα π.Χ. Υπήρξε η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη απ' όλες τις αρχαίες ελληνικές αποικίες των παραλίων της Δυτικής Θράκης, με συνεχή ακμή σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας.

Η πόλη αναφέρεται από τον Όμηρο, τον Ηρόδοτο και τον Στράβωνα.

Η Μαρώνεια άκμασε ιδιαίτερα κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. κάτι που της έδωσε την δυνατότητα να κόψει χρυσό νόμισμα.

Η Μαρώνεια από τον 3ο αιώνα μ.Χ. έγινε έδρα επισκοπής και τον 4ο αιώνα έγινε αρχιεπισκοπή.

Κατά τον 6ο και 7ο αιώνα ο πληθυσμός της πόλης περιορίστηκε εξαιτίας βαρβαρικών επιδρομών (Σλάβων κ.ά). Επανέκαμψε την περίοδο της Μακεδονικής δυναστείας του Βυζαντίου αλλά φαίνεται ότι ήδη είχε περιοριστεί μόνο στο παραθαλάσσιο τμήμα της αρχαίας πόλης.

Η Βυζαντινή Μαρώνεια βρίσκεται στο λιμάνι του Αγίου Χαραλάμπη ή «Παληόχωρα», επίνειο ούτως ειπείν του σύγχρονου χωριού της Μαρώνειας που είναι περί τα 4 χλμ πιο βόρεια. Στην περιοχή του λιμανιού υπάρχουν και άλλα παλαιοχριστιανικά κατάλοιπα (βασιλικές, λουτρά, οικίες κλπ) εκτός από τα ερείπια των οχυρώσεων.

Τον 9ο αι. ο Γρηγόριος Δεκαπολίτης αναφέρει το λιμάνι της Μαρώνειας ως ενδιάμεσο σταθμό του ταξιδιού από τη Θεσσαλονίκη στην Κωνσταντινούπολη, κυρίως όταν οι συνθήκες στην ενδοχώρα δεν επέτρεπαν την επιλογή της χερσαίας διαδρομής (Εγνατίας οδού). Το λιμάνι της πόλης αναφέρεται επίσης στον βίο των μοναχών Σωφρονίου και Βαρνάβα, ιδρυτών της μονής της Παναγίας Σουμελά του Πόντου και από τον Ακάκιο τον Σαββαΐτη στις αρχές του 13ου αι.

Στους ναυτικούς χάρτες του 13ου αι. και στους πορτολάνους του 15ου αι. σημειώνεται με διάφορες παραλλαγές του ονόματος. Τη λειτουργία του λιμανιού τον 15ο αι. βεβαιώνει και βενετσιάνικη πηγή που αναφέρει ότι το 1438-1439 γινόταν από εδώ εξαγωγή στύψης.

Τη Μεταβυζαντινή περίοδο, τον 17ο ή τον 18ο αιώνα, το παλιό κάστρο ερημώθηκε και λιθολογήθηκε και οι κάτοικοι της Μαρώνειας εξαιτίας της πειρατείας μετακινήθηκαν σταδιακά στα ενδότερα, εκεί που βρίσκεται το σημερινό χωριό. Το λιμάνι έχασε εντελώς τη σημασία του, αν και εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Από την παλιά οχύρωση της Βυζαντινής πόλης έχουν μείνει ελάχιστα υπολείμματα μεταξύ των οποίων ο τοίχος ενός πύργου σε αρκετά μεγάλο ύψος. Προς την κατεύθυνση του πύργου δείχνει μια πινακίδα με την ένδειξη «Ρωμαϊκόν Πρόπυλον», αλλά δεν αφορά τον συγκεκριμένο πύργο (δείχνει την αρχή ρωμαικού δρόμου που οδηγούσε από το λιμάνι στο εσωτερικό της πόλης).

Σημειωτέον ότι βόρεια του λιμανιού και της Βυζαντινής Παληόχωρας εκτείνονται σε μια μεγάλη έκταση τα ερείπια της αρχαίας Μαρώνειας (όχι της βυζαντινής). Η περίμετρος του τείχους της αρχαίας πόλης ξεπερνούσε τα 10 χιλιόμετρα πράγμα που δηλώνει ότι υπήρξε μεγάλη και πολυάνθρωπη πόλη.