01 Μαρτίου 2021

Πύργος Απολλωνίας ή Πύργος Ελευθερών

Ο πύργος της Απολλωνίας υψώνεται στη νότια πλευρά της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης - Καβάλας, μεταξύ Αμφίπολης και Νέας Περάμου, πάνω σε χαμηλό γήλοφο που δεσπόζει στην παραλία του κόλπου των Ελευθερών.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Ο πύργος ελέγχει τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των εκβολών του Στρυμόνα και του κόλπου των Ελευθερών. Βρίσκεται δηλαδή ανάμεσα στις δυο βυζαντινές πόλεις- κάστρα : Χρυσόπολη στα δυτικά και Ανακτορόπολη ανατολικά.

Ιστορία

Χρονολογείται στην υστεροβυζαντινή περίοδο (14ος αι.) και θεωρείται έργο στρατιωτικό με σκοπό τον έλεγχο των κινήσεων σε όλη τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αγίου Όρους και Χριστούπολης (Καβάλα). Το όνομα "Πύργος της Απολλωνίας" είναι συμβατικό (και νεοελληνικό) καιμάλλον προήλθε από τη σύγχυση της θέσης της αρχαίας πόλης Απολλωνίας.


Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος περιβάλλεται από οχυρωματικό περίβολο. Ο περίβολος είναι τετράπλευρος με τη νότια πλευρά σπαστή σε τρεις μικρότερες πλευρές. Το πλάτος του ποικίλει από 1,20 έως 2,35 μ. Θεμελιώνεται πάνω στον μαλακό ημίβραχο και είναι κτισμένος με αργούς λίθους. Στη νοτιοδυτική πλευρά του βρίσκεται κτιστή κλίμακα που οδηγούσε στον περίδρομο. Στην εσωτερική πλευρά ήταν προσκολλημένα διάφορα βοηθητικά κτίσματα. Θεμέλια οικοδομημάτων διακρίνονται επίσης εξωτερικά της βόρειας πλευράς του. Η βόρεια και ανατολική πλευρά του απολήγουν στη δυτική και νότια αντίστοιχα πλευρά του πύργου ο οποίος σχηματίζει τη βορειοανατολική γωνία του περιβόλου.

Ο πύργος είναι τετράπλευρος εξωτερικών διαστάσεων 11/20Χ9.90μ. και σώζεται σε ύψος 10 μέτρων. Η είσοδός του ανοίγεται στη νότια πλευρά που αντικρύζει τη θάλασσα και βρίσκεται σε ύψος 2 μ. πάνω από το έδαφος.

Αποτελείται από τυφλό ισόγειο, κάτω από το επίπεδο της εισόδου, και τέσσερις ορόφους. Ισόγειο και πρώτος όροφος χωρίζονται με ξύλινο δάπεδο. Το ίδιο και ο πρώτος όροφος από τον δεύτερο. Διατηρούνται μάλιστα οι δοκοθήκες του δαπέδου. Ο δεύτερος όροφος χωρίζεται από τον τρίτο με κτιστό φουρνικό που στηρίζεται μέσω σφαιρικών τριγώνων, λείψανα των οποίων διατηρούνται στις γωνίες, στους περιμετρικούς τοίχους. Ο τρίτος από τον τέταρτο μάλλον με ξύλινο δάπεδο. Ο τέταρτος όροφος καλύπτεται με καμάρα, επάνω από την οποία σχηματίζεται το δώμα του πύργου με τις επάλξεις, που όμως δεν σώζονται.

Στον ανατολικό τοίχο του διαμορφώνονται δυο κόγχες που ανήκουν στο παρεκκλήσιο του πύργου. Οι τρεις πρώτοι όροφοι επικοινωνούν με κτιστή θολωτή κλίμακα διαμορφωμένη μέσα στο πάχος της τοιχοποιίας. Η είσοδος προς την κλίμακα, απλό τοξωτό άνοιγμα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του πρώτου ορόφου, απέναντι από την κύρια είσοδο. Η πρόσβαση προς τον τέταρτο όροφο γινόταν με ξύλινη εσωτερική σκάλα. Το ίδιο πρέπει να υποθέσουμε για την επικοινωνία του ισογείου με τον πρώτο όροφο. Φωτίζεται από μεγάλα τοξωτά παράθυρα που ανοίγονται σε όλες τις πλευρές και δυο φωτιστικές θυρίδες. Η αμυντική ικανότητα του πύργου ενισχύεται με δυο καταχύστρες, από μια στη βόρεια και νότια πλευρά.

Ο Πύργος παρουσιάζει πιο επιμελημένη τοιχοδομία. Είναι κτισμένος με χονδροδουλεμένους συλλεκτούς λίθους, επάλληλα ή μεμονωμένα πλινθία στους οριζόντιους και κάθετους αρμούς ενώ στις ακμές προτιμώνται πελεκημένα αγκωνάρια. Σε δυο σημεία σχηματίζονται δυο ζώνες με τέσσερις σειρές πλίνθων. Ορίζουν το επίπεδο του δευτέρου και τρίτου ορόφου.

Σημερινή Κατάσταση

Δεδομένης της εγκατάλειψης και των συνθηκών, η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερη.

Πηγές


 

at
Labels:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)