Φρούριο Αγίου Γεωργίου

Το κάστρο του Αγίου Γεωργίου είναι ένα από τα τρία κάστρα της Πρέβεζας και ένα από τα κάστρα που έκτισε ο Αλή Πασάς μετά την κατάληψη την πόλης το 1807.

Βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Πρέβεζας, κοντά στην Κυανή Ακτή. Το αρχικό του όνομα ήταν Γενή –Καλέ (Νέο Κάστρο).

Το σημερινό του όνομα του οφείλει στον ναό του Αγίου Γεωργίου που υπήρχε εκεί πριν την κατασκευή του.

Ιστορία

H Πρέβεζα βρίσκεται σε ιστορικά στρατηγικό αλλά ευάλωτο σημείο και γι’ αυτό δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην οχύρωση της πόλης και της περιοχής.
Οι Τούρκοι ήταν αυτοί, που πρώτοι οχύρωσαν την Πρέβεζα τον 15ο αιώνα. Συγκεκριμένα, στη θέση Μπούκα (σήμερα «Παλιοσάραγα») έγινε το πρώτο -και ισχυρότατο- φρούριο της πόλης, η κατασκευή του οποίου άρχισε στα τέλη του 15ου αιώνα. Τον 17ο αιώνα, ενώ οι τεχνικές πολιορκίας είχαν εξελιχθεί, φαίνεται πως οι Τούρκοι δεν είχαν βελτιώσει αντίστοιχα τις αμυντικές δυνατότητες του κάστρου. Έτσι η Πρέβεζα, δηλαδή το κάστρο της Μπούκας, κατελήφθη από τους Ενετούς του Francesco Morosini, το Σεπτέμβριο του 1684.
Η βενετσιάνικη κατοχή κράτησε μόνο 15 χρόνια. Παρόλο που οι Ενετοί, αμέσως μετά την κατάληψη της Πρέβεζας, βελτίωσαν σημαντικά το κάστρο της Μπούκας, αναγκάστηκαν με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς, το 1699, να την παραδώσουν στους Οθωμανούς. Επειδή όμως δεν ήθελαν να παραμείνει το βελτιωμένο κάστρο στα χέρια των Οθωμανών, έθεσαν σαν όρο της συνθήκης, να το παραδώσουν αφού πρώτα το καταστρέψουν και χωρίς να έχουν το δικαίωμα οι Τούρκοι να οχυρώσουν ξανά την ίδια θέση.
Με την αποχώρηση των Ενετών το 1701 και με την καταστροφή της Μπούκας που προηγήθηκε (με ανατίναξη των τειχών από τους αποχωρούντες Ενετούς), οι Τούρκοι χτίζουν στα βόρεια της πόλης το Κάστρο του Αγίου Ανδρέα, ή Ιτς-Καλέ (εσωτερική ακρόπολη).
Το 1718, η συνθήκη του Πασάροβιτς παραδίδει ξανά την πόλη στους Ενετούς, οι οποίοι επισκευάζουν και βελτιώνουν το κάστρο του Αγίου Ανδρέα.
Το 1797, μετά την κατάληψη της Βενετίας από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα, οι Γάλλοι αποβιβάζονται στην Πρέβεζα δίνοντας στους κατοίκους πρόσκαιρες ελπίδες για οριστική απαλλαγή από τους Τούρκους.
Οι ελπίδες θα διαψευσθούν, όταν το 1798 ο Αλή Πασάς θα επιτεθεί με μεγάλη στρατιωτική δύναμη. Η Γάλλοι θα νικηθούν στη Νικόπολη και η πόλη θα λεηλατηθεί και θα πυρποληθεί. Είναι ο λεγόμενος Χαλασμός της Πρέβεζας.

Το 1807 ο υπαίτιος της καταστροφής Αλή Πασάς θα γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος της περιοχής και θα επιδοθεί με φρενήρη ρυθμό στην κατασκευή οχυρωματικών έργων χτίζοντας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πολλά κάστρα.
Έτσι επισκεύασε και ενίσχυσε το υπάρχον κάστρο του Αγίου Ανδρέα και κατασκεύασε επίσης το κάστρο του Αγ. Γεωργίου, τον προμαχώνα Πευκάκια και το κάστρο του Παντοκράτορα καθώς και τάφρο που περιέβαλλε όλη την παλιά πόλη.

Το κάστρο του Αγίου Γεωργίου κτίζεται την περίοδο αυτή στο νοτιότερο άκρο της παλιάς πόλης της Πρέβεζας, πάνω σε σχέδια του Γάλλου συνταγματάρχη Guillaume de Vaudoncourt. Παίρνει την ονομασία το Γενή –Καλέ (Νέο Κάστρο).

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το κάστρο του Αγίου Γεωργίου αποτελεί ένα κλασικό δείγμα των οχυρώσεων του Αλή Πασά. Χτισμένο στη νότια έξοδο της τάφρου της πόλης προς τη θάλασσα, διατηρεί σχεδόν ακέραιο τον οχυρό περίβολο του με το κεκλιμένο εξωτερικό τείχος.
Το σχήμα που επελέγη είναι εκείνο της περίκλειστης εσωτερικής αυλής και του περιμετρικού τείχους εφοδιασμένου με προμαχώνες ενισχύουν τη βόρεια πλευρά, όπου και η πύλη του οχυρού, ενώ το υπόλοιπο οχυρό με μια ακανόνιστη τριγωνική διάθεση αναπτύσσεται νότια, για να καταλήξει σε άλλον ογκώδη ακανόνιστο προμαχώνα προς την πλευρά της εισόδου στον κόλπο.

---

Πηγές

• Σμύρης, Γεώργιος, Το δίκτυο των οχυρώσεων στο Πασαλίκι των Ιωαννίνων: 1788 -1822 ιστορική - πολιτική - οικονομική και χωροταξική θεώρηση, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, 2000