"Μείωση της βλάβης από το κάπνισμα: Ειδικοί αναλογίζονται εναλλακτικές και προβλήματα"

 "Μείωση της βλάβης από το κάπνισμα: Ειδικοί αναλογίζονται εναλλακτικές και προβλήματα"

Το 2021, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) θα φιλοξενήσει τη Διάσκεψη των Μερών (COP9) για το Πλαίσιο Σύμβασης σχετικά με τον Έλεγχο του Καπνού (Conference of the Parties [COP9] for the Framework Convention on Tobacco Control), και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προχωρήσει με το νέο Σχέδιό της για την Καταπολέμηση του Καρκίνου στην Ευρώπη ενόσω θα συνεχίζουν τη σύνταξη της επόμενης Οδηγίας για τα Προϊόντα Καπνού.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τα προϊόντα μειωμένου κινδύνου και τους ανθρώπους που τα χρησιμοποιούν;

Οι κεντρικοί ομιλητές και συντονιστές των πάνελ στη διάσκεψη Focus Tobacco Harm Reduction (THR) χρησιμοποίησαν "ολιστικές κυβερνητικές" και "ολιστικές κοινωνικές" προσεγγίσεις παρόμοιες με εκείνες των Ηνωμένων Εθνών προκειμένου να αξιολογήσουν την επιστημονική πρόοδο σε ό,τι αφορά τα προϊόντα μείωσης κινδύνου από τον καπνό και να συζητήσουν μελλοντικές προκλήσεις και ευκαιρίες.

Καθώς διεθνείς οργανισμοί και κυβερνήσεις προωθούν εκστρατείες για τη διακοπή του καπνίσματος τσιγάρων, η χρήση εναλλακτικών προϊόντων έχει αυξηθεί ξεπερνώντας τα 50 εκατ. καταναλωτές παγκοσμίως.

Όμως το πρόβλημα είναι πως η επιστήμη έχει ακόμη δρόμο μπροστά της για να συναντήσει τους καταναλωτές, ιδιαίτερα με μακροπρόθεσμες μελέτες, ενώ ερευνητές και κατασκευαστές εναλλακτικών προϊόντων δεν συμμετέχουν στη χάραξη πολιτικής που επηρεάζει τη δημόσια υγεία.

Η διαδικτυακή διάσκεψη "“ In Focus Tobacco Harm Reduction (THR)” που πραγματοποιήθηκε στις 27 Απριλίου ασχολήθηκε με ορισμένα από αυτά τα θέματα, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων την ανεπάρκεια των πληροφοριών και τη "μεγάλη ασυμφωνία" ανάμεσα στην κλινική έρευνα και τις έρευνες πραγματικών καταναλωτών, όπως το έθεσε εκπρόσωπος μιας εταιρίας λιανικών πωλήσεων τέτοιων εναλλακτικών προϊόντων.

Ανάμεσα σε εκείνους που επιδίωξαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις όπως "Ποια είναι η ατομική επίδραση του καπνίσματος στην υγεία" και "Ποια είναι η επίδραση του καπνίσματος συνολικά στον πληθυσμό" ήταν καθηγητές πανεπιστημίου, επαγγελματίες υγείας, επιχειρήσεις, εργαστήρια και ανεξάρτητοι σύμβουλοι.

Όπως επεσήμανε ο Neil McKeganey, διευθυντής του Centre for Substance Use Research στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, "Μέχρι τώρα, η έρευνα δεν συνέκρινε συσκευές για εναλλακτικό κάπνισμα και στους ατμιστές, για παράδειγμα, προσφερόταν μια πολύπλοκη σειρά γεύσεων και συσκευών" χωρίς ουσιαστικές πληροφορίες για αυτές και για το αν ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός μεμονωμένου καταναλωτή. Στη Γλασκόβη, είπε, το πρόγραμμα με το οποίο ασχολείται, “ Big Vape Study”, εστίασε σε "μια συγκριτική αξιολόγηση αναγκών στον πραγματικό κόσμο".

Στις διαφορές ανάμεσα στην έρευνα στο εργαστήριο και στην ανατροφοδότηση στον πραγματικό κόσμο αναφέρθηκε επίσης ένας ακόμη από τους κυριότερους ομιλητές, ο πρωτοπόρος ερευνητής Riccardo Polosa, καθηγητής Εσωτερικής Παθολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κατάνια και διευθυντής του Center of Excellence for the Acceleration of Harm Reduction. "Η έρευνα για τον καπνό χρειάζεται επειγόντως κρίσιμη αναθεώρηση", σημείωσε, και επεσήμανε τα μεθοδολογικά προβλήματα σε μελέτες in vitro σε ζώα και κλινικές μελέτες και έρευνες. "Προβληματικά σχέδια μελετών έχουν οδηγήσει σε παραπλανητικά αποτελέσματα", πρόσθεσε, δίνοντας το παράδειγμα μιας κλινικής έρευνας για το άσθμα και το ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Ορισμένα από τα σημεία που επεσήμανε ο Polosa και που χρειάζονται περαιτέρω συζήτηση είναι: έρευνα για εναλλακτικές στο κάπνισμα καπνού περιλαμβανομένου ενός σαφούς ορισμού του ποιος αποτελεί το αντικείμενο της μελέτης (ιδιαίτερα εάν πρόκειται για καθημερινούς και μακροχρόνιους χρήστες), έρευνα που περιλαμβάνει μακροπρόθεσμη μελέτη εμπλεκόμενων ατόμων (τουλάχιστον 12 μηνών) και ιδιαίτερη προσοχή στη χρονική σειρά γεγονότων που παρατηρούνται έτσι ώστε να μην προκύπτουν εσφαλμένες αιτιώδεις σχέσεις και ως εκ τούτου λανθασμένες συνδέσεις και συμπεράσματα.

Ιδιαίτερου ελληνικού ενδιαφέροντος ήταν το γεγονός ότι ο Polosa συνέκρινε επτά κλινικές μελέτες που ερευνούσαν τα αποτελέσματα του ηλεκτρονικού τσιγάρου στο άσθμα, καθώς τρεις από αυτές πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα. Συνολικά, ωστόσο, είπε πως "δεν έχει βγει ακόμη ετυμηγορία" προς το παρόν για το "αν το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να είναι ωφέλιμο ή βλαβερό για την υγεία". 

Θέματα κλινικών εκθέσεων, δημοσίευσης ερευνών -- ιδιαίτερα αν πραγματοποιούνται από ιδιωτικές εταιρίες που ακολουθούν όλα τα πρωτόκολλα-- καθώς και για τον ρόλο των ΜΜΕ στην παραπληροφόρηση συζητήθηκαν επίσης σε δύο ξεχωριστά πάνελ: "The evidence for THR: Dispelling the Myths” ("Στοιχεία για τη Μείωση της Βλάβης που προκαλεί ο Καπνός: Διαλύοντας τους μύθους") και “ Behind the smokescreen: The scientific realities” ("Πίσω από το προπέτασμα καπνού: Οι επιστημονικές αλήθειες"). 

Σε αμφότερα παρατέθηκαν παραδείγματα ερευνών σε εξέλιξη και σχετικά θέματα, ιδιαίτερα για την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων σε άλλους επιστήμονες και γενικά στο κοινό. Τα δύο πάνελ περιελάμβαναν επίσης επιστημονικές παρουσιάσεις για παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με τη χρήση προϊόντων ατμού, θέρμανσης καπνού (tobacco-heating products), σύγχρονων στοματικών προϊόντων και παραδοσιακών προϊόντων χωρίς καπνό.

Ειδικοί στα δύο πάνελ αναφέρθηκαν στη σημασία της χρηματοδότησης της έρευνάς τους και από τον ιδιωτικό τομέα, ως προς το απώτερο όφελος για το κοινό σχετικά με τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα του καπνίσματος. Επιπλέον, οι συμμετάσχοντες στα πάνελ υπογράμμισαν το δικαίωμα του κοινού να γνωρίζει για την επίδραση των εναλλακτικών, του καπνίσματος επιλογών, στην υγεία και τη σημασία εισαγωγής επιστημονικών δεδομένων στη χάραξη της πολιτικής παγκοσμίως.

Πραγματοποιήθηκε μια απογευματινή συνεδρίαση που περιελάμβανε ερωτήσεις και απαντήσεις με ανοικτό μικρόφωνο έπειτα από τεχνικά θέματα και ακολούθησε μια τρίτη κύρια ομιλία από τον James K. Glassman, πρώην υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ για τη δημόσια διπλωματία και τις δημόσιες υποθέσεις και πρόεδρο/διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρίας συμβούλων Glassman Advisory. 

Η Elise Rasmussen, ιδρύτρια του Global Tobacco & Nicotine Forum (GTNF) και εκτελεστική διευθύντρια του GTNF Trust, και ο Joe Murillo, επικεφαλής ρυθμιστικών θεμάτων στην Juul Labs, με τις εισηγήσεις τους, βάσει του προγράμματος, τις πρώτες και τις τελευταίες εισηγήσεις. Η Patricia Kovacevic, υπεύθυνη παγκόσμιας νομικής και ρυθμιστικής στρατηγικής, και υπεύθυνη του RegulationStrategy.com παρουσίασε τις συνεδριάσεις.