Μπορεί οι ρύποι να είναι εξ ορισμού επιβλαβείς αλλά δεν σημαίνει κι ότι είναι όλοι το ίδιο επιβλαβείς. Από το πλήθος των συνθετικών χημικών ενώσεων που μολύνουν το περιβάλλον μας, αυτές που κρούουν τον πιο δυνατό κώδωνα του κινδύνου είναι οι λεγόμενοι "έμμονοι οργανικοί ρύποι" (POPs).
Πρόκειται για τοξικές ενώσεις που υπάρχουν στο περιβάλλον, στο νερό και στα τρόφιμα. Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, η αντοχή τους στην αποσύνθεση, τις κάνει να παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι έμμονοι ρύποι είναι εύκολα διαχύσιμες ενώσεις που συσσωρεύονται στον λιπώδη ιστό των ζωντανών οργανισμών και οι οποίες είναι ικανές να βλάψουν την υγεία μας και το ευρύτερο οικοσύστημα.
Στη λίστα των προβλημάτων πρέπει να προσθέσουμε ότι, λόγω της ελεύθερης κυκλοφορίας τους σε όλο τον κόσμο μέσω της ατμόσφαιρας, αυτές οι τοξικές χημικές ουσίες δεν παραμένουν στάσιμες στο σημείο που, για παράδειγμα, έχουν πεταχτεί. Το αντίθετο: διασκορπίζονται σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Οι χημικοί ρύποι PCB έχουν μοριακή δομή που βασίζεται στον άνθρακα και το χλώριο. Αυτός ο δεσμός άνθρακα-χλωρίου είναι δύσκολο να σπάσει. Ως εκ τούτου, τα PCB έχουν υψηλή μονιμότητα στο περιβάλλον και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στην αποσύνθεση.
Επιπλέον, είναι ημι-πτητικές ουσίες παρά τη χαμηλή τάση ατμών τους γιατί έχουν την ικανότητα να απωθούν το νερό από την επιφάνειά τους. Δηλαδή, τα PCB είναι πιο ανθεκτικά και μπορούν να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Επιπλέον, απωθώντας το νερό, μπορούν να συνδεθούν με τα λιπίδια των ζωντανών οργανισμών και να συσσωρευτούν στους ιστούς τους (και εμείς να τους φάμε).
Έχουν επίσης μεγάλη ικανότητα βιομεγέθυνσης, κάτι που σημαίνει ότι μπορούν να συσσωρεύονται και να φτάνουν σε όλο και υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης όσο πιο ψηλά είναι και η τροφική αλυσίδα στην οποία ταξιδεύουν. Γι' αυτό δεν είναι ασυνήθιστο οι POP (οι έμμονοι ρύποι που είπαμε πιο πάνω) να καταλήγουν στα πιάτα μας.
Διοξίνες και PCB
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι POP. Στο Πανεπιστήμιο της Ναβάρας, σύμφωνα με το Conversation, έχουν επικεντρωθεί στη μελέτη των πολυχλωριωμένων διφαινυλίων (PCB) και των διοξινών (και οι δύο πανταχού παρούσες στην τροφική αλυσίδα) και ιδιαίτερα στην παρουσία τους στο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και στα ψάρια και στα οστρακοειδή. Δεδομένου ότι ορισμένοι χημικοί ρύποι και ορισμένες διοξίνες έχουν παρόμοιους μηχανισμούς, είναι σύνηθες να μελετώνται μαζί στο πλαίσιο της δημόσιας υγείας.
Αρχικά, τα PCB χρησιμοποιήθηκαν ως βιομηχανικά υγρά, συμπεριλαμβανομένων των διηλεκτρικών ψυκτικών σε πυκνωτές και μετασχηματιστές, μέχρι που απαγορεύτηκαν στις περισσότερες χώρες τη δεκαετία του 1980.
Σε μια άλλη σημείωση, η ονομασία “διοξίνες” συνήθως συγκεντρώνει ενώσεις που ανήκουν σε δύο πολύ διαφορετικές χημικές δομές: πολυχλωριωμένες διβενζο-π-διοξίνες (PCDD) και πολυχλωριωμένα διβενζοφουράνια (PCDFs).
Καρδιαγγειακές παθήσεις και κυτταρική γήρανση
Περισσότερο από το 90% της έκθεσης των ανθρώπων σε διοξίνες συμβαίνει μέσω των τροφίμων, ιδιαίτερα του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, καθώς και των ψαριών και των οστρακοειδών. Είναι σύνηθες να βρίσκουμε ρύπους στο γάλα και στα παράγωγά του, αλλά και σε ζωικά όργανα όπως ο εγκέφαλος και το συκώτι.
Η διατροφική έκθεση σε επίμονους οργανικούς ρύπους έχει συσχετιστεί με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου στους ανθρώπους. Αρκετές μελέτες του Πανεπιστημίου της Ναβάρας έχουν δείξει ότι τα επίπεδα PCB που λαμβάνονται από τη διατροφική πρόσληψη συσχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και παχυσαρκίας.
Ομοίως, άλλες μελέτες έδειξαν συσχέτιση μεταξύ της διατροφικής έκθεσης σε PCB και της στεφανιαίας αθηροσκλήρωσης, της καρδιακής ανεπάρκειας, της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου 2 και της θνησιμότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις, μεταξύ άλλων.
Πρόσφατα, ερευνητές από το ίδιο πανεπιστήμιο επιβεβαίωσαν ότι η υψηλή έκθεση σε επίμονους οργανικούς ρύπους (PCB) μέσω της διατροφής θα μπορούσε επίσης να επιταχύνει τη γήρανση των κυττάρων.
Η έρευνα, που βασίστηκε σε 886 εθελοντές άνω των 55 ετών, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nutrients και έδειξε ότι αυτοί οι ρύποι οδηγούν σε βράχυνση των τελομερών. Αυτές οι μη κωδικοποιητικές περιοχές DNA βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων και το μήκος τους, εκτός από το ότι αντικατοπτρίζει το προσδόκιμο ζωής, δείχνει τη συνολική κατάσταση της υγείας. Υποδηλώνουν επίσης τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.
Αν και απαιτούνται επί του παρόντος περισσότερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί αυτό το εύρημα, η έρευνα υπογραμμίζει την επίδραση του τρόπου ζωής και, συγκεκριμένα, της διατροφής στην ακεραιότητα του γενετικού υλικού ή του DNA.
Με πληροφορίες από το Conversation.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου