Γιατί σπάμε ρόδι την Πρωτοχρονιά - Η ιστορία πίσω από το έθιμο

Πολλές είναι οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις που έχουν αποκτήσει τη μορφή εθίμων. Το 2024 είναι προ των πυλών και ένα από τα παραδοσιακά έθιμα της Πρωτοχρονιάς είναι να σπάμε ρόδι για καλή τύχη.

Το ρόδι, σύμβολο της ζωής, της καλοτυχίας και της αφθονίας, είναι ένα από τα πιο αγαπημένα έθιμα της Πρωτοχρονιάς. Το σπάσιμο του ροδιού είναι μια πράξη δύναμης και αποφασιστικότητας.

Συμβολίζει την επιθυμία μας να ξεκινήσουμε τη νέα χρονιά με θετική ενέργεια.

Σύμφωνα με την παράδοση, την Πρωτοχρονιά η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία για να παρακολουθήσει τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και να υποδεχθεί το νέο έτος. Ο νοικοκύρης παίρνει μαζί του το ρόδι και το ευλογεί ο παπάς. Όταν επιστρέφουν στο σπίτι, ο νοικοκύρης είναι ο πρώτος που μπαίνει μέσα, χτυπώντας την πόρτα. Στη συνέχεια, σπάει το ρόδι που έχει στην τσέπη του στο πάτωμα, με δυνατή φωνή, λέγοντας ευχές για υγεία, ευτυχία και καλοτυχία για το νέο έτος. Στην Μικρά Ασία φυλούσαν το ρόδι στα εικονίσματα από τις 14 Σεπτέμβρη, δηλαδή τη μέρα του Σταυρού.

 Δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος ο νοικοκύρης με το κλειδί του. Πρέπει να χτυπήσει την πόρτα και να του ανοίξουν. Έτσι είναι ο πρώτος που μπαίνει στο σπίτι για να κάνει το ποδαρικό για το νέο έτος, με το ρόδι στο χέρι.

Ουσιαστικά, μπαίνοντας μέσα, με το δεξί πόδι, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα για να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: «με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά.» Τα παιδιά μαζεμένα γύρω – γύρω κοιτάζουν οι ρώγες να είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.

Άλλη ευχή που συνηθίζεται να λέγεται κατά το σπάσιμο του ροδιού είναι: «Όσο βαρύ είναι το ρόδι, τόσο βαρύ να είναι το πορτοφόλι μας, όσο γεμάτο καρπούς είναι το ρόδι, να είναι γεμάτο το σπίτι μας με καλά και όσο κόκκινο είναι το ρόδι, τόσο κόκκινη να είναι και η καρδιά μας!»

Το σπάσιμο του ροδιού έχει συμβολικό χαρακτήρα. Οι κόκκοι του ροδιού, που είναι πολλοί και ζουμεροί, συμβολίζουν την αφθονία, τη γονιμότητα και την καλή τύχη. Η δύναμη και η ροή του ροδιού, από την άλλη, συμβολίζουν τη ζωή και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Το έθιμο του σπασίματος του ροδιού ξεκίνησε αρχικά από την Πελοπόννησο και τις Σέρρες, αλλά έχει εξαπλωθεί σε όλη την Ελλάδα.

Το ρόδι σηματοδοτεί τη ροή και τη δύναμη, είναι ο καρπός της ζωής και της καλοτυχίας, ενώ αναζητώντας κανείς τις ρίζες του θα φτάσει έως την αρχαία Ελλάδα, όπου θεωρούσαν ότι οι κόκκοι του συμβόλιζαν την αφθονία, ίσως και λόγω της ποσότητάς τους, τη γονιμότητα, την αιωνιότητα, αλλά και την καλή τύχη.

 

Γιατί σπάμε ρόδι την Πρωτοχρονιά – Η ιστορία πίσω από το έθιμο