Ο Χάιντς πήγε σε όλους που γνώριζε να δανειστεί χρήματα, αλλά μπόρεσε να μαζέψει μόνο το μισό από το κόστος του φαρμάκου. Ζήτησε μια συνάντηση με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της φαρμακευτικής εταιρείας, του είπε ότι η σύζυγός του πέθαινε και τον παρακάλεσε να πουλήσει το φάρμακο φθηνότερα ή να του επέτρεψε να κάνει την πληρωμή με δόσεις. Αλλά ο Διευθύνων Σύμβουλος αρνήθηκε.
Δεν μπορούσε να κάνει καμία εξαίρεση καθώς είχαν ξοδέψει τεράστια κεφάλαια για την έρευνα και τον εξοπλισμό και η απόδοση κέρδους ήταν προτεραιότητα για την εταιρεία. Ο Χάιντς συντετριμένος έπρεπε να αποφασίσει τι θα έκανε. Στο τέλος, μπήκε στην εταιρεία και έκλεψε το φάρμακο για τη γυναίκα του. Σκεφτείτε το. Τι θα κάνατε αν ήσασταν ο Χάιντς και γιατί; Εάν επρόκειτο να διαλέξετε μία από τις παρακάτω απαντήσεις, ποια θα επιλέγατε;
1. Ο Χάιντς ΔΕΝ πρέπει να κλέψει το φάρμακο γιατί θα μπεί στη φυλακή για το έγκλημά του.
2. Ο Χάιντς πρέπει να κλέψει το φάρμακο γιατί θα αισθανθεί ικανοποιημένος και πιο ευτυχισμένος.
3. Ο Χάιντς πρέπει να κλέψει το φάρμακο επειδή είναι καλός σύζυγος και αναμένεται από αυτόν να το κάνει από τη σύζυγό του.
4. Ο Χάιντς πρέπει να κλέψει το φάρμακο, αλλά πρέπει να φυλακιστεί επειδή παραβίασε το νόμο.
5. Ο Χάιντς πρέπει να κλέψει το φάρμακο γιατί η σωτηρία μιας ζωής είναι πιο σημαντική από το να μην παραβιάζει το νόμο.
6. Ο Χάιντς πρέπει να κλέψει το φάρμακο αλλά ΔΕΝ πρέπει να φυλακιστεί επειδή ο νόμος θα ήταν άδικος εάν τιμωρούσε ένα άτομο που έκλεψε για την διάσωση μιας ζωής.
Τα στάδια της ηθικής ανάπτυξης του Kohlberg
Το δίλημμα του Χάιντς αρχικά σχεδιάστηκε από τον Ζαν Πιαζέτ, Ελβετός ψυχολόγος φημισμένος για το εργο του περί της ηθικής των παιδιών. Στη συνέχεια, ένας Αμερικανός ψυχολόγος, ο Lawrence Kohlberg, επέκτεινε το έργο του Πιαζετ για να χτίσει τη θεωρία του «Στάδια της ηθικής ανάπτυξης».
Ο Kohlberg ομαδοποίησε τα έξι του στάδια σε τρία επίπεδα των δύο σταδίων:
Προ-συμβατικό
Στάδιο 1 υπακοή και τιμωρία
Στάδιο 2 με γνώμονα το ενδιαφέρον
Συμβατικό
Στάδιο 3 Διαπροσωπικές συμφωνίες και συμμόρφωση
Στάδιο 4 Αρχή και υπακοή κοινωνικής τάξης
Μετά-συμβατικό
Στάδιο 5 βάσει κοινωνικής σύμβασης
Στάδιο 6 Καθολικές ηθικές αρχές
Σε ποιο στάδιο ηθικής ανάπτυξης βρίσκεστε;
Λοιπόν, εξαρτάται από την απάντηση που επιλέξατε παραπάνω.
Εάν επιλέξατε απάντηση 1:
Βρίσκεστε πιθανώς στο προ-συμβατικό επίπεδο ηθικής ανάπτυξης(στάδιο 1). Εσείς εστιάζετε στις άμεσες συνέπειες των ενεργειών σας στον εαυτό σας. Επειδή το αποτέλεσμα είναι τιμωρία, οπότε πιστεύετε ότι είναι λάθος να κλέψετε.
Εάν επιλέξατε την απάντηση 2:
Βρίσκεστε πιθανώς στο προ-συμβατικό επίπεδο ηθικής ανάπτυξης (στάδιο 2). Εσείς εστιάζετε σε αυτό που πιστεύετε ότι είναι προς το συμφέρον σας. Επειδή θα επωφεληθείτε από το αποτέλεσμα, επομένως πιστεύετε ότι είναι εντάξει να κλέψετε.
Εάν επιλέξατε Απάντηση 3:
Βρίσκεστε πιθανώς στο συμβατικό επίπεδο ηθικής ανάπτυξης (στάδιο 3). Προσπαθείτε να ανταποκριθείτε στις προσδοκίες του κοινωνικού σας ρόλου. Κρίνετε την ηθική της κάθε δράσης εστιάζοντας στις σχέσεις. Επειδή θέλετε να είστε καλός/ή σύζυγος, ως εκ τούτου πιστεύετε ότι είναι εντάξει να κλέβετε.
Εάν επιλέξατε Απάντηση 4:
Είστε πιθανώς στο συμβατικό επίπεδο ηθικής ανάπτυξης (στάδιο 4). Πιστεύετε ότι είναι ηθικά λάθος να παραβιάζετε νόμους - ο νόμος και η τάξη είναι σημαντικοί και πρέπει να τηρούνται.
Εάν επιλέξατε Απάντηση 5:
Είστε πιθανώς στο μετά-συμβατικό επίπεδο ηθικής ανάπτυξης (στάδιο 5). Πιστεύετε ότι οι νόμοι είναι κοινωνικές συμβάσεις που δεν πρέπει να είναι άκαμπτες απέναντι σε ορισμένους τομείς όπως η σωτηρία μιας ζωής. Ενώ οι νόμοι μπορεί να υπάρχουν για το καλό, υπάρχουν φορές που θα εξακολουθούν να λειτουργούν ενάντια στο συμφέρον ορισμένων ατόμων. Η σωτηρία μιας ζωής είναι σίγουρα πιο σημαντική από την παραβίαση του νόμου (κλοπή).
Εάν επιλέξατε την απάντηση 6:
Είστε πιθανώς στο μετα-συμβατικό επίπεδο ηθικής ανάπτυξης (στάδιο 6). Εσείς εστιάζετε στα παγκόσμια ανθρώπινα δικαιώματα. Πιστεύετε ότι όλα τα άτομα αξίζουν να αγοράσουν το φάρμακο και να σωθούν ανεξάρτητα από τον πλούτο τους. Λίγοι άνθρωποι έφτασαν σε αυτό το επίπεδο.
Φυσικά, αυτές οι αναλύσεις δεν είναι απόλυτες και ισχύουν προσωρινά - ισχύουν για τους περισσότερους ανθρώπους στις περισσότερες περιπτώσεις τις περισσότερες φορές. Ωστόσο, η θεωρία του Kohlberg μας παρέχει μια νέα μέθοδο αξιολόγησης του τρόπου με τον οποίο τα άτομα δικαιολογούν και εξορθολογίζουν τις ηθικές τους πράξεις.
της Δέσποινας Δριβάκου - Ψυχολόγος - Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία
Βιβλιογραφία
Kohlberg, L. (1981). Η φιλοσοφία της ηθικής ανάπτυξης: Ηθικά στάδια και η ιδέα της δικαιοσύνης (3η έκδοση). Σαν Φρανσίσκο: Harper & Row.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου